Filmreleases. "Jonge Moeders": de matrixfilm van Luc en Jean-Pierre Dardenne

Het begint allemaal daar. Kwetsbare wezens die niets van de wereld afweten, maar toch al de gewelddadigheid en tederheid ervan dragen, de hele onzichtbare last ervan. Het zijn baby's, ja. Maar misschien - en dat is de ontroerende intuïtie van de film - zijn het al de kleine karakters die we zien in de andere films van de gebroeders Dardenne. Al Igor, al Rosetta, al Lorna of Cyril. Voor de verlating. Vóór de ontsnapping. Vóór de ballingschap. Vóór de ineenstorting.

Jonge moeders zijn als een schepping. Opeens beseffen we, met een vreemde rilling, dat deze baby's misschien wel dezelfde zijn als de baby's die we tot nu toe uit hun films hebben gekend, dwalend door de woestenijen van Seraing, rennend tussen de maatschappelijke ruïnes, met gebalde vuisten en een hart in beroering. Want alle personages van Dardenne lijken daaruit voort te komen: uit een aarzelende liefde, uit een fragiel gebaar, uit een gewonde maar levende oorsprong. Van een precair moederschap.

Deze film zou een beetje een terugkeer zijn naar het beginpunt van de verhalen die ze tot nu toe hebben verfilmd. Het openingsnummer van hun hele oeuvre. We zullen Rosett , die Émilie Dequenne onthulde, niet meer zoals voorheen bekijken na het zien van Young Mothers . We stellen ons voor wat voor baby ze was, haar lichaam dat we leerden vasthouden, haar hoofdje dat we moesten ondersteunen, de armen die haar op een dag wiegden... of niet.

Het is alsof de gebroeders Dardenne ons uitnodigen om terug te blikken op wat eraan voorafging, in een film die de basis vormt van hun cinema, waarin altijd het verhaal wordt verteld van een kwetsbare, gekwetste kindertijd en adolescentie en het sociale determinisme dat daarmee gepaard gaat. De aanleg voor de eerste schreeuw van het leven. En op deze voorkant is het slapende gezichtje te zien van een baby die tegen een jonge moeder aanligt die nog onzeker is over zichzelf. In de film zie je er vijf: tieners of jonge meisjes die moeder zijn geworden terwijl ze daar nog niet klaar voor waren. We zien hen leren om het moederschap niet te spelen, maar om het te temmen en te beleven. Moeder worden.

De enscenering omarmt hun onhandigheid als gratie. Niets staat vast, alles is in beweging. Elke scène lijkt een wonder dat uit het onverwachte is voortgekomen. Want de realiteit is hier een veeleisende partner van de cinema: een baby huilt en het verhaal faalt. We moeten wachten. Aanpassen. Herboren met Hem. Young Mothers filmt het leven niet als een rechte lijn, maar als een stokkende ademhaling. Een emotionele hik.

De baby's, gefilmd zonder enige vorm van kunstgrepen, worden de meesters van het vertellen. Door hun gebaren die niet in het script staan, hun spontane tranen, hun getekende glimlachen. Elke scène, elk shot lijkt vast te zitten in zijn natuurlijke onzekerheid. En juist in deze instabiliteit, in deze organische waarheid, vinden de Dardennes de precieze polsslag van wat het betekent om moeder te worden: een onophoudelijke bezorgdheid, een onhandige liefde, een instinct dat zonder instructies naar boven komt.

Luc en Jean-Pierre Dardenne laten hier hun legendarische en precieze controle varen om los te laten. Minder takes, meer wachttijd. Minder controle, meer acceptatie. De chaos van de geboorte wordt met zachtheid verwelkomd, fictie wordt doordringbaar voor het levende. De cinema maakt eindelijk plaats voor het leven.

En misschien is dat wel het wonder van Jonge Moeders : de peuter niet als gefilmd object, maar als acteur in de wereld laten optreden. Een filmisch wezen en het begin van de mensheid. Elke kreet wordt een replica. Elke blik, een openbaring. En elke stilte, een manifest. De Dardennes durfden terug te gaan naar de oorsprong. En in deze oorsprong is er de warme huid van een baby. Er is de angst van een jonge arm. Het is een duizelingwekkend idee dat we alles wat we worden, misschien al vanaf de eerste seconden waren. Ons lot.

Jonge Moeders van Luc en Jean-Pierre Dardenne, vanaf vrijdag 23 mei in de bioscoop. Duur: 1 uur en 45 minuten.